Opis kolei

„Zębatka Korzeniowska” , odcinek Tanvald – Kořenov, powstała jako część trasy Liberec – Tanvald – granica państwa czeskiego w połączeniu z częścią ówczesnej kolei pruskiej na trasie granica państwa czeskiego - Petersdorf – Hirschberg. Mimo że długość trasy liczyła zaledwie 6,7 km chodziło o kolej wagi międzypaństwowej. Na tym odcinku tory pokonują różnicę wysokości równą 235,1m, ich nachylenie dochodzi do 58 promili. Ze względu na swoje ekstremalne położenie trasa ta została zaopatrzona w specjalną zębatkę. Dziś przyciąga ona uwagę ludzi interesujących się koleją, turystów czy narciarzy. Początkowo miała ona jednak służyć jako trasa do przewożenia towarów, łączyła bowiem okręgi przemysłowe okolic Liberca oraz Jabłońca z zagłębiem węgla kamiennego na sąsiednim Śląsku. Kolej liczyła początkowo cztery stacje (Tanvald, Desná, Dolní Polubný i Kořenov) oraz jeden przystanek (Kořenov). Po drugiej wojnie światowej dołączono do niej część wcześniejszej kolei pruskiej z dawnym przystankiem Strickerhäuser, obecnie Harrachov, w ten sposób długość kolei osiągnęła 12,721 km. Po wojnie ruch przez granicę był jednak wstrzymany. Linia kolejowa przebiegała po czterech większych mostach i przez cztery tunele o łącznej długości 1422,5 m, co oznacza, że 21 % trasy biegło tunelami. Na położonym dalej dawnym odcinku pruskim znajduje się jeden tunel a tuż przed nim duży most, który wznosi się nad głęboką doliną rzeki Izery.

Zacznijmy na dworcu w Tanvaldzie. Miała to być początkowo ostatnia stacja na trasie z Żeleznego Brodu. Budynek ma jedno piętro, peron jest zadaszony. Najstarsza środkowa część stacji została wybudowana w 1875 roku, w 1894 roku dobudowano do niej w tym samym stylu boczne skrzydła. W latach pięćdziesiątych dodano jeszcze parterowy budynek dla personelu obsługującego stację, znajdujący się między budynkiem stacji a magazynem.

Linia kolejowa prowadząca w kierunku Kořenova zaraz za boczną zwrotnicą szybko zaczyna się wznosić, przecina szosę wiodącą w kierunkach Tanvald - Žďár. Za przejazdem kolejowym widać most stalowy nad rzeczką Desna a za mostem zaczyna się już pierwszy odcinek z szyną zębatą. Przy najeździe lokomotywy na ten odcinek konieczne jest zmniejszenie prędkości do 5 km/h a napęd (adhezyjny i zębaty) musi być taki sam. Cały zabieg wymaga od maszynisty doświadczenia i umiejętności. Niecałe sto metrów dalej znajduje się pierwszy tunel, dosyć krótki, liczący zaledwie 68 metrów.

Kawałek dalej kończy się pierwszy fragment odcinka kolei zębatej, następuje zmiana nachylenia i linia kolejowa przez 260 m nie pnie się w górę, ale wręcz odwrotnie, delikatnie opada. Następna stacja Desna mogła się niegdyś poszczycić piękną secesyjną fasadą, za czasów austriackich bardzo o nią dbano. Dziś pozbawiona jest już swojego uroku i nie ma się czemu dziwić – nie pracuje tu bowiem żaden personel odpowiedzialny za jej pielęgnację. Za Desną widać dwa stalowe mosty: jeden nad rzeczką Biała Desna a drugi ponad drogą powiatową. Za deseńskim tunelem linia kolejowa przecina głęboki parów. Po kamiennym wiadukcie mającym pięć łuków wiedzie przez Czarną Desnę i drogę krajową do Harrachova (E 65). Jeszcze przed wiaduktem zaczyna się drugi odcinek z szyną zębatą. Za Dolnopolubeńskim tunelem leży stacja Dolní Polubný. Zębatka się tutaj kończy nad górnym portalem tunelu a zaczyna znowu w miejscu dawnej zwrotnicy wjazdowej od Kořenova. Zaraz za stacją Dolní Polubný rozpoczyna się odcinek o długości 193 m i kącie nachylenia 58 promili, dalej wartość nachylenia oscyluje nieustannie w okolicach 55 promila. To tutaj leży odcinek o największym nachyleniu na całej trasie. Za przystankiem Kořenov (Kořenov – zastávka) pociąg wjeżdża do Polubeńskiego tunelu o długości 940 m. Jest to najdłuższy jednotorowy tunel w Republice Czeskiej. Kończy się w miejscowości Horní Polubný, kawałek nad jego górnym portalem kończy się szyna zębata. Trasa jest tu przez moment równa aby po chwili zacząć delikatnie opadać w kierunku stacji Kořenov. Ta jest już dzisiaj tylko cieniem swojej dawnej sławy. Do 1938 roku wykorzystywano ją jako stację pograniczną. Stąd dalej do dawnego pruskiego Śląska jeździły już pociągi pruskich linii kolejowych. Z Kořenova kolej prowadzi około 2 km nad doliną rzeki Izery. Potem opada na prawo i trasą po Moście Izerskim przekracza dolinę, przejeżdżając Tunelem Izerskim liczącym 280 m. Wkracza tak do królestwa Karkonosza – Władcy Gór, ponieważ to właśnie tu rzeka Izera wytycza granicę między Górami Izerskimi a Karkonoszami. Po ok 2,5 km jazdy przez las dojeżdża się na przystanek Harrachov, gdzie obecnie pociągi kończą swoją trasę.